Wednesday, June 20, 2012 0 Сэтгэгдэл

Хонхны дуу..

"Хонхны дуу"

Нэгдүгээр курст байхдаа одоо Захиргааны давж заалдах шатны шүүгч болсон Батсуурь багшийн хичээл дээр ийм нэртэй эссээ маягын юм бичиж байсым.. их гоё уран цэцэн үгээр бөмбөгдсөн юм болж билээ.. гэхдээ тэр олон гоё үгнүүд ихэнх нь мартагдсан.. харин нэг өгүүлбэр нь ерөөсөө мартагддаггүй..

"Ардчилал бидэнд юу өгсиймбээ.. ядуурал гуйланчлал архидалд эмх замбараагүй байдалыг л өгсөн шүү дээ гэж уйлан дуугарагсдыг би ойлгодоггүй.."


.. Би одоо ч ойлгодоггүй.. Ардчилал надад лав сонголт хийх боломжийг л өгсөн.. би өдөр бүр формын хувцасаар гангарч, үг бүр нь коммунизмыг магтан дуулдаг пионер байгаагүй.. би зүгээр шороон дунд хөлбөрч чулуугаар байлдаж өссөн "Ардчиллал"-ын гэгдэх тарчигхан үеийн бүтээгдэхүүн.. надад тоглох тоглоом ховорхон байсан ч би тэрэндээ шаналаагүй.. одооны багачуудын олон тоглоомыг хараад өнгөрснөө дурсаж шаралхаагүй.. 

одоо ч Мандарин гэхээр шинэ жил болох гэж байгаа юм шиг санагддаг, брюс ли вандам рэмбо шар улаан цагаан цэнхэр нинжатай киног тавин төгрөгөөр пудволд үзэж, тоосго цуглуулж олсон мөнгөөрөө цагаан самар худалдаж аваад оросуудын хаяаад явсан барилга дотор орж баангаараа идэж өссөн.. ухаан орсон цагаасаа Зах зээлийн гэж зарим нь гоочилдог нийгмийн бүтээгдэхүүн болсон ч өмнөх үеийнхээ бараан сүүдрийг хагас хугасхан үзээд өнгөрсөн завсарын үеийнх.. сайн хүн гэдэг үгийг комуннист гэдэг үгтэй ижил утгатай л гэж боддог байсан.. шударга хүн гэдгийг тэнэгдүү хүнийг хэлдийм байна гэж бодож байсан.. баян хүнийг муу хүн юм байна гэж бодож харин үзээгүй.. яагаад гэвэл надад баяжих хүсэл их байсым.. хүссэн тоглоомоо авий гэхэд лангуун дээр байхгүй үеийг би сайн санадаггүй.. харин хүссэн тоглоомоо авий гэхээр мөнгө хүрдэггүй байсан үеийг би сайн санадаг..

тэр үеээс л би сонголт гэдэг үгийг ойлгосон байх.. үгүй ч байж мэднэ л дээ гэхдээ энэ чухал биш.. ямар ч байсан хөлсөө урсгаж байж олсон мөнгөөрөө цагаан самар авах уу агаарын шаар авах уу гэдэг дээр аль нэгийг нь авах сонголт надад тулгардаг байсан.. цагаан самар авснаар агаарын шаараар тоглох мэдрэмжийг мэдрэхгүй ч амттан идэх мэдрэмжийг мэдрэнэ.. аль нэгийг нь л сонгох болохоор би "Сонгодог байсан".. цаг үргэлж сонголт хийж нэгэнт хийсэн сонголтоо эргэж буцалгүйгээр тэр чигээрээ зүтгэж улйарч яваад ихэд харамсах үе зөндөө л байсан.. дахиад боломж олдвол нөгөөхийг нь сонгох байсандаа гэж харамсдаг үе одоо ч байдаг.. надад энэ сонголт хийх боломжийг олгосон болохыг сүүлд их сургуульд ороод хагас дутуу ойлгосноороо дээрх нэртэй эссээрхүү юмаа бичиж байж билээ..

Буруу ч бай зөв ч бай надад сонголт хийх боломж байгаа нь азтай хэрэг.. хэрвээ тиймгүйсэн бол би кока колаг ууж үзээгүй байж улаан усыг ертөнцийн хамгийн амттай ундаа гэж бодож өсөх байсан байх.. өөрийгөө бусадтай адилхан байх ёстой гэж бодоод хүчээр өөрөөсөө өөр хүний дүрийг гаргаж баг зүүн гудмаар алхахдаа огтхонч ичихгүй байсан байх.. тэрэндээ бүр итгээд бусдыг ч бас өөр шигээ байх ёстой хэмээн бодоод өөрөөс нь өөр байгаа юм шиг санагдвал харааж зүхэн шүлс шороогоор булаад алчихаад юу ч болоогүйм шиг тайван унтах байсан байх.. тиймээ ардчилал надад лав сонголтыг өгсөн дагуулаад алдах эрхийг өгчихсөн.. хүн болгоныг алдах эрхгүй амьдрах ёстой мэтээр би боддоггүй шигээ бусад хүмүүс намайг алдах эрхгүй хүн гэж битгий бодоосой гэж боддог бодлыг надад бий болгосон..

Хүмүүсийн муулаад байгаа шиг архичин янхан болох эрхийг надад өгсийм.. харин би тэр замаар одоохондоо алхаагүй байна.. маргаашхандаа юу болохыг бурхан л мэдэх байх.. хүсвэл надад билл гэйтс шиг баян болох боломжийг харин өгсөн эсэхийг чөтгөр бүү мэд.. гэхдээ энэ тусдаа сэдэв.. дараа тухтай хүүрнэж болно..

Хүмүүсийн муулдаг шиг ардчилал бол муу муухай бүхнийг авчираагүй... чамд өгсөн боломжийг харин ашиглаж чадахгүй бол хохь нь болох хариуцлагыг үүрээд ирсийм.. адгийн шааруудад ч атаархах эрхийг нь өгсийн.. ардчилал гэдэг бол ердөө л сонголтийг өөрөөр нь хийлгэдэг түүнийх нь хариуцлагыг өөрөөр нь үүрүүлдэг тогтолцоо.. харин хүмүүсийн муулаад байгаа шиг харийхны боол болгохоор санаанаасаа зохиосон хуурамч нийгмийн тогтолцоо биш..

Ардчилалын хонх дуугарсан цагаасаа л чамд өдөр бүр тулгардаг сонголтуудыг өгсөн.. өнөөдөр чи хүсвэл улаан усаа коко коланаас илүү үнээр авж уух сонголтыг өгсөн..

Дараа нь эдийн засгийн зарим нэг сэдвээр бичнээ..
Tuesday, June 19, 2012 0 Сэтгэгдэл

Амьтны фирм

өчигдөр орой номын хорхойтнуудтай уулзаж суулаа.. оройны хувьд  үүр цайтал тэнэх төлөвлөгөөтэй байсан тул ажлаа тараад гэрлүүгээ харьж хувцасаа солиод буцаад ирэх гэсээр байтал замын түгжрэл цагийн буруу хувиарлалт гэх мэт асуудлаас болоод бараг бүтэн цагаар хоцорч очсон юм.. үүдээр оронгуутаа таньдаг хүн байхгүй бол яана даа дуугай л юу ярихыг нь сонсож сууя гэж бодогдож байсан юм.. тэгсэн оронгуут өөдөөс онлайн болоод ориг танилууд угтдаг юм байна.. ерөнхийдөө ижил сонирхолтой хүмүүсийн цуглаан  тул аль хэдийний халууралдаа хүрч мэтгэлцээн ид өрнөж байхад л ороод явцан.. улс төр хувь хүн хувиа хичээх үзэл сүүлдээ оюун санааны эрх чөлөө гэх мэт сэдвийг тойроод л.. номноос юу ойлгосноо ярьцгааж байна.. миний хувьд ийм халуун яриан дунд шууд яваад орсон болохоор нээх бишүүрхэлгүй дундаа орчихсон.. өө тийм энэ юун уулзалт вэ гэхээр монбүүк клабын Жорж Орвэлийн амьтны фирм  гэдэг номоор хийж байгаа хэлэлцүүлэг байлаа гэж.. ингээд зах зухаас нь тоймлох гэж оролдвол..


хамгийн чухал зүйлийг бид хувь хүний сайн сайхан уу нийтийн сайн сайхнуу гэдэг дээр л хүн төрлөхтөн үргэлж толгойгоо гашилгаж ирсэн.. номны агуулга бол мэдээж нийтийн сайн сайхнаар далайлган хувь хүнийг үгүй хийж чөлөөт сэтгэлгээг хааж боох замаар өөрийнхөө /эрх баригчид/ ая тухыг хангаж байгаа сэргэлэн гайханууд.. үнэн байдал ямар байх ёстой вэ гэдэг дээр харин ч хэн ч яриагүй.. өөрөөр хэлбэл хүний дарлал мөлжлөг доор амьдрагч амьтад бослого гаргах шаардлага байснуу.. тэрхүү бослогын үр дүнг өөртөө ашигтайгаар эргүүлж чадсан наполен нэрт гахай бол сонгодог дүр.. тойрон хүрээлэгчид долдой амьтад болох хонинууд.. нийгмийн зүгээр л эрэг шураг болох морь.. ерөөсөө ямар ч байсан надад ер хамаагүй гэх илжиг..

намайг орох үед хүмүүс хувиа хичээх үзлийн талаар ярьж байсан юм.. хувиа хичээх үзэл нь нийгмийг сайн сайхан болоход саад болж байгаа тухай нэг ах ярьж байсан.. юунаас эхлээд тийм яриа луу орсныг мэдэхгүй ч эцсийн дүгнэлт нь хувиа хичээх бол хүний төрлөх араншин.. тэрийг нь барьж тогтоодог хязгаарлалт хэрэгтэй гэж дууссан..

дараагын яриа бол эрх мэдэлд очсон хүнийг эрх мэдэл биш хүмүүс дагалдан баясагчид эвддэг тухай байсан.. уул нь би хониор жишээ аваал сүрхий ярих гэсэн зүйл маань бол удирдагчдад таалагдахын тулд зүгээр л нэг өнцөгөөр хардаг өөрөөр сэтгэхийг хүсдэг ч үгүй бүлэг хүмүүсийн тухай л ярих гэсэн юунаас ч болоод дагалдан баясагчид ул долоогчид луу орчихлоодоо.. магтсаар байгаад тухайн хүнийхээ төрлөхийн араншинг нь сэдрээж муу муухай явдал руу түлхдэг нь хүмүүс бид өөрсдөө юм байна гэж дууссан санагдана.. үнэндээ эргэн тойронд маань бусдыг өөртэйгээ ижилхэн сэтгэхийг шаардагчид улам л олширсоор байгаад би хувьдаа эмзэглэж явдаг гээд хувийн бодлоо хавчлуулчий хэхэ..

за тэгээд шөнийн цагаар архи худалдахыг хориглосон хууль нь удирдагчид ард түмэндээ итгэхгүй байгаа явдал мөн гэсэн суут дүгнэлтээ миний бие танилцуулахад нэг охин ихэд эсэргүүцлүү яалаа хэхэ.. хүмүүсийг хамгаалах хэрэгтэй тухай яриад байсан санагдна.. маш сонирхолтой асуудлыг хөндөж байсан..

дараа нь яагаад ч билээ оюун санааны эрх чөлөө, ер нь эрх чөлөө гэж юу болох хүмүүс хэрхэн бие биендээ ямар байвал аз жаргалтай байхыг сургадаг тухай ярилцсан.. сүүлд нь сэтгэлгээний арга барил рационал болон ирационал сэтгэлгээний тухай хальт ярилцсан..



нэг иймэрхүү хавийн юмыг хамж шимсэн тунчиг сонирхолтой улстөржсөн ч юм шиг үгүй ч юм шиг яриа болсондоо.. 


миний хувьд энэ номоор хийх хэлэлцүүлэгийг заавал сонирхосон учир нь сүүлийн үед хүмүүс нэг хатуу гарын удирдлагыг хүсэээд ч байгаам шиг.. даа ялангуяа энэ сонгуулиар ер нь ардчилал бол дэмийм байна гэх гээд байгаам шиг хүмүүс их болоод байгаад эмзэглэж явдаг болохоор тэрийгээ л сэтгэлээ онгойтол ярилцая гэж бодсон юм.. тэгж чадсаан.. мундаг залуустай уулзсан болохоор үг хэлээ ихэд амархан ойлголцож байсан шүү..


www.facebook.com/events/376946465718577/

Сайтын статистик

Powered by Blogger.
 
;